Νέες αυξήσεις 8%-63% στις τιμές του ηλεκτρισμού ανακοινώθηκαν για το Δεκέμβριο. Πολλά παραμύθια μας έχουν πει για τις αιτίες, αλλά τα πράγματα είναι πολύ απλά!
Παραμύθι Νο 1: σβήσαμε το λιγνίτη για να βάλουμε ΑΠΕ
Στο 1ο διάγραμμα (Δ.1) βλέπουμε πως από την Πέμπτη 21 Νοεμβρίου έως και τη Δευτέρα 2 Δεκεμβρίου 2024 το φυσικό αέριο συμμετείχε σε ποσοστό πάνω από 54% στο μείγμα ηλεκτροπαραγωγής (στοιχεία από Ipto Analytics του ΑΔΜΗΕ). Μέχρι και στο 83% έφθασε, (στις 2 τη νύχτα της 28/11). Το φυσικό αέριο είναι 100% εισαγόμενο καύσιμο, με την τιμή να φουσκώνει στα διεθνή χρηματιστήρια και να φουσκώνει αντίστοιχα την τιμή του ηλεκτρισμού. Το ποσοστό του φυσικού αερίου μειώνεται μόνο όταν μειώνεται η ζήτηση του ρεύματος.
Για δεκαετίες η ηλεκτροπαραγωγή της χώρας είχε στηριχτεί στον 100% ΕΓΧΩΡΙΟ λιγνίτη, διασφαλίζοντας χαμηλή τιμή και προστασία από τις διεθνείς αναταράξεις. Αυτό καθόλου δεν εμπόδισε το πολιτικό σύστημα να αντικαταστήσει τον 100% ΕΓΧΩΡΙΟ λιγνίτη με το 100% εισαγόμενο φυσικό αέριο. Ήταν 14/10/2010 όταν ο τότε Υφυπουργός Ενέργειας του Πασοκ Μανιάτης είπε στη Βουλή «βαδίζουμε όσο πιο γρήγορα μπορούμε σε μια απλή κατεύθυνση. Πλήρης αντικατάσταση των περισσοτέρων μονάδων της ∆ΕΗ, που καίνε λιγνίτη, µε μονάδες ίδιας ή ανάλογης δυναμικότητας που θα καίνε πια το πολύ πιο ευγενές καύσιμο, το φυσικό αέριο» (βλ. Πρακτικά Βουλής, Συνεδρίαση Η’, Πέμπτη 14 Οκτωβρίου 2010).
Για ολοκλήρωση της εθνικά ολέθριας ενεργειακής πολιτικής, το Σεπτέμβριο 2019 ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε την άρον-άρον απολιγνιτοποίηση, προκειμένου να σιγουρευτεί πως θα καίμε όλο και περισσότερο φυσικό αέριο. Την πλήρη αδιαφορία του για τις συνέπειες στους πολίτες τη διατύπωσε ξεκάθαρα στις 26 Μαΐου 2020, σε συνέντευξη στη Γερμανική εφημερίδα Bild: «κλείνουμε όλα τα ανθρακωρυχεία μας στη βόρεια Ελλάδα νωρίτερα από τη Γερμανία …και θα πρέπει πλέον οι κάτοικοί της να βρουν κάτι άλλο να κάνουν. Και, βεβαίως, θα επωφεληθούν και γερμανικές εταιρείες».
Παραμύθι Νο 2: η μεγάλη παραγωγή των «Α»ΠΕ θα ρίξει τις τιμές
Στο 2ο διάγραμμα (Δ.2) φαίνεται η παραγωγή των ΑΠΕ σε σχέση με το «ισοζύγιο διασυνδέσεων», δηλαδή τις ώρες που είχαμε εισαγωγές ή εξαγωγές ηλεκτρισμού. Βλέπουμε πως τις ώρες που αυξάνεται η παραγωγή των ΑΠΕ αντίστοιχα αυξάνονται οι εξαγωγές ηλεκτρισμού. Δηλαδή το δήθεν «φθηνό» ρεύμα των ΑΠΕ εξάγεται και στη χώρα μένει το πανάκριβο ρεύμα του φυσικού αερίου. Δεν είναι πρωτόγνωρο: το 2016 ο τότε αντικαγκελάριος της Γερμανίας μας είχε πει πως το 80% της παραγωγής των αιολικών εξάγεται. Γι’ αυτό και τώρα, που η Γερμανία έχασε την πρόσβαση στο φθηνό Ρωσικό φυσικό αέριο, όχι απλά δουλεύει υπερεντατικά τα δικά της λιγνιτικά εργοστάσια (~12.000MW), αλλά, επιπλέον, καίει και 100% εισαγόμενο λιθάνθρακα (~6.000MW), προκειμένου να έχει ρεύμα πιο φθηνό απ’ το φυσικό αέριο.
Στο διάγραμμα Δ.2 βλέπουμε επίσης πως τις ώρες που μειώνεται η παραγωγή των ΑΠΕ χρειαζόμαστε εισαγωγές ηλεκτρισμού. Ένα μέρος των εισαγωγών ασφαλώς έρχεται απ’ το λιγνίτη των Σκοπιανών. Και το ακόμα χειρότερο είναι πως πρόκειται για ΕΛΛΗΝΙΚΟ λιγνίτη, τον οποίο μεταφέρουν Σκοπιανά φορτηγά στα Μπίτολα, καίγεται ακριβώς απέναντι απ’ τον δικό μας ΑΗΣ Μελίτης Φλώρινας και εκτός από ρεύμα μας στέλνουν και τα καυσαέρια.
Στο 3ο διάγραμμα, (Δ.3), από το «ισοζύγιο διασυνδέσεων» βλέπουμε πως η Ελλάδα ήταν έντονα εξαγωγική χώρα. Αυτό μπορεί να ωφέλησε τους εξαγωγείς ηλεκτρισμού, αλλά καθόλου δεν ωφέλησε τους καταναλωτές και την οικονομία της χώρας. Κι ούτε πρόκειται φυσικά να μας ωφελήσει στο μέλλον.
Παραμύθι Νο 3 : οι «Α»ΠΕ μειώνουν την τιμή για τον τελικό καταναλωτή
Κι ένα ακόμα παραμύθι είναι πως αν μετατρέψουμε τη χώρα σε βιομηχανικό οικόπεδο παραγωγής ηλεκτρισμού από αιολικά και φωτοβολταϊκά (έχουν ήδη δοθεί άδειες για πολύ πάνω από 100.000MW, ενώ η μέγιστη ζήτηση ρεύματος της Ελλάδας είναι 11.000MW), σε κάποιο απροσδιόριστο μέλλον θα μειωθεί η τιμή του ρεύματος για τον τελικό καταναλωτή. Όμως κι αυτό το παραμύθι κατέρρευσε πρόσφατα: στις 28/11/2024 ερευνητές, κυρίως από το Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών του Μετσόβιου Πολυτεχνείου, δημοσίευσαν στο επιστημονικό περιοδικό Clean Energy and Sustainability την εργασία «A Review of the Energy Policy in Greece in the Last 50 Years and Its Implications for Prosperity» (Επισκόπηση της ενεργειακής πολιτικής στην Ελλάδα τα τελευταία 50 χρόνια και οι επιπτώσεις της στην ευημερία).
Η πιο κάτω εικόνα 7 (Figure 7) της εργασίας είναι απολύτως αποκαλυπτική για το τι πραγματικά έχουν προκαλέσει στην τιμή του ρεύματος οι αθρόες εγκαταστάσεις αιολικών και φωτοβολταϊκών: στην περίοδο 2000-2020 η αύξηση στην τιμή του ρεύματος (γαλάζια σημεία) αυξάνεται εντελώς παράλληλα με την παραγωγή των δήθεν «Α»ΠΕ (κόκκινα σημεία). Για τον πολύ απλό λόγο πως τα αιολικά & φωτοβολταϊκά τεχνικά ΔΕΝ μπορούν ποτέ να υποκαταστήσουν ΑΞΙΌΠΙΣΤΑ τις θερμικές μονάδες κι ο ΕΓΧΩΡΙΟΣ λιγνίτης υποκαταστάθηκε από ΕΙΣΑΓΟΜΕΝΟ φυσικό αέριο.
Συμπέρασμα: οι πολιτικοί αποφάσισαν να αντικαταστήσουν το λιγνίτη με φυσικό αέριο και δεν φρόντισαν καν να εξορύξουμε δικό μας φυσικό αέριο. Αποφάσισαν να καταστρέψουν περιβαλλοντικά τη χώρα, μετατρέποντάς την σε βιομηχανικό οικόπεδο ηλεκτροπαραγωγής με ΑΠΕ, αλλά καίμε φυσικό αέριο, ξοδεύοντας δισεκατομμύρια και η παραγωγή των «Α»ΠΕ εξάγεται. Κι όπως είχε πει την περασμένη άνοιξη ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Παραγωγών Ηλεκτρισμού από φωτοβολταϊκά, η Ελλάδα θα επιδοτεί τον ηλεκτρισμό τρίτων χωρών, επειδή οι εξαγωγές γίνονται απ’ τις πιο φθηνές αγορές προς τις πιο ακριβές.
Το ρεύμα ακριβαίνει συνεχώς ως συνέπεια της συγκεκριμένης πολιτικής κι αυτό έχει καταστροφικές επιπτώσεις στην ανταγωνιστικότητα της οικονομίας, στο διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών, στη δημιουργία νέων οικογενειών, στη μετανάστευση των νέων μας. Ακόμα χειρότερα, από τον Οκτώβριο 2021 η κυβέρνηση ξοδεύει δισεκατομμύρια δημοσίου χρήματος σε επιδοτήσεις των παρόχων ηλεκτρισμού, προκειμένου να κουκουλώσει όπως-όπως το πρόβλημα των φουσκωμένων τιμών.
Δεν είναι στραβός ο γιαλός, η ενεργειακή πολιτική αρμενίζει στραβά. Και τσουρουφλίζει διαρκώς την τσέπη μας.
*Χρήστος Ι. Κολοβός
Ανεξάρτητος Ενεργειακός Σύμβουλος
Δρ Μηχανικός Μεταλλείων – Μεταλλουργός Μηχανικός ΕΜΠ
τ. Διευθυντής Μεταλλευτικών Μελετών & Έργων ΔΕΗ ΑΕ/Λιγνιτικό Κέντρο Δυτικής Μακεδονίας
ck-energy.blogspot.com
