Γύρω από τους 17 Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ και για τη σημασία τους όχι μόνο για τα κράτη αλλά και για την αυτοδιοίκηση και τους πολίτες, περιστράφηκε η συνέντευξη του ευρωβουλευτή Πέτρου Κόκκαλη στα Podcast του «Χ».
Ο κ. Κόκκαλης, ο οποίος έχει βαθιά γνώση του θέματος, στο πλαίσιο της Ολομέλειας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο Στρασβούργο, μίλησε και για το κρίσιμο νομοσχέδιο για την αποκατάσταση της φύσης που τελικά «πέρασε» από την Ολομέλεια.
Οι 17 στόχοι είναι ικανοί να αλλάξουν τον κόσμο;
Κανένας στόχος δεν είναι ικανός να αλλάξει τον κόσμο. Οι άνθρωποι μόνο είναι ικανοί γι΄αυτό όταν συνεργάζονται βάσει ενός κοινού σχεδίου και με μετρήσιμα αποτελέσματα. Για αυτό είναι πάρα πολλοί οι παγκόσμιοι στόχοι των Ηνωμένων Εθνών που ψηφίστηκαν το 2015. Είναι το «συνοδό δίδυμο» πολιτικό κείμενο της Συμφωνίας των Παρισίων, η οποία μιλάει για τη μείωση των εκπομπών του θερμοκηπίου του άνθρακα και άρα την αποφυγή των καταστάσεων που θα ζούμε στα επόμενα χρόνια, δηλαδή όλο και περισσότερη θερμότητα. Αυτή η μετάβαση λοιπόν απαιτεί και ένα πολιτικό σχέδιο, το οποίο είναι οι 17 παγκόσμιοι στόχοι.
Είναι η πρώτη φορά που σε παγκόσμιο επίπεδο έχουμε μια κοινά συμφωνημένη – από όλα τα κράτη του κόσμου – γλώσσα κοινή, με ίδιους στόχους. Με 169 μετρήσιμους στόχους ούτως ώστε οι πολίτες να μπορούν να αποζητούν και να λαμβάνουν λογοδοσία από τους πολιτικούς και από τις κυβερνήσεις, για την πρόοδο που επιτυγχάνουμε. Και μιλάω για την πολιτική με μετρήσιμα αποτελέσματα και επίσης είναι και η πρώτη φορά που δεν είναι στόχοι που θέτονται από τον παγκόσμιο Βορρά προς τον παγκόσμιο Νότο αλλά που αφορούν εξίσου όλα τα κράτη, τις Περιφέρειες και τους Δήμους. Αφορούν εξίσου τις επιχειρήσεις, σε Ν.Π.Δ.Δ. όπως τα νοσοκομεία, τα σχολεία, αλλά και τα νοικοκυριά. Είναι λοιπόν μια παγκόσμια γλώσσα, η οποία μας δίνει το απαραίτητο πλαίσιο συνεργασίας, προκειμένου να φτάσουμε σε ένα πλανήτη, ο οποίος θα είναι βιώσιμος και όχι μη βιώσιμος με δύο μεγάλα διακυβεύματα, το πρώτο είναι η αποφυγή και ο μετριασμός της κλιματικής κρίσης και το δεύτερο είναι ο μετριασμός των ανισοτήτων που έχουν εκραγεί τα τελευταία 40 χρόνια.
Στην ψυχή των παγκόσμιων στόχων είναι η πολιτική απόφαση, να μη μείνει κανένας πίσω, εννοώντας ότι τα 8 δις άνθρωποι που βρίσκονται αυτή τη στιγμή στον πλανήτη, αναγνωρίζουμε πως έχουμε όλοι τα ίδια, θεμελιώδη, ανθρώπινα δικαιώματα και νομίζω ότι αυτό το σημείο της δικαιοσύνης, το οποίο μοιράζεται με την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, ο ολιστικός τους συνδυασμός, καθιστούν το πιο κρίσιμο κείμενο στην ιστορία της ανθρωπότητας, σε μια κρίσιμη καμπή που θα αποφασίσουμε, αν θα καταφέρουμε να συνεχίσουμε να ζούμε σε έναν κόσμο ειρηνικό ή όχι.
Έχουν εντοπιστεί ζητήματα που εμποδίζουν την επίτευξή τους; Μπορεί να είναι μια «κοινή» γλώσσα, αλλά κάθε κράτος είναι διαφορετικό.
Νομίζω ότι τα προβλήματα είναι κοινά, για αυτό είναι 17 οι στόχοι και όχι ένας. Σε κάθε έναν από αυτούς, υπάρχουν ιδιαίτερες μετρήσεις και ιδιομορφίες, π.χ. στη Ευρώπη, ο στόχος για μηδενική πείνα δεν είναι ένας στόχος για καλή και για μηδενική παχυσαρκία καταρχήν, αν και τώρα με την κρίση ακρίβειας του φαγητού, είναι ένας στόχος για την προσβασιμότητα στην τροφή. Προφανώς προσαρμόζονται και για αυτό είναι και κρίσιμες οι λεγόμενες «εθελοντικές μετρήσεις», είτε είναι εθνικές είτε υποεθνικές ή ακόμη και επιχειρησιακές, όπου αναγράφουν την πρόοδο τους στις ετήσιες αναφορές τους.
Πολλοί δήμοι και περιφέρειες, ακόμη και στην Ελλάδα, κάνουν την αναφορά τους και αυτό είναι το εργαλείο το οποίο παράγει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για όλους τους δήμους και τώρα με την πρωτοβουλία που είχα για τη δημιουργία του προγράμματος για το εργαλείο μέτρησης σε επίπεδο περιφέρειας που υλοποιείται σε δέκα περιφέρειες της Ευρώπης και για το επίπεδο της περιφέρειας που είναι το κεντρικό διοικητικό όριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Είστε ικανοποιημένος από την πορεία επίτευξης των στόχων στην Ελλάδα;
Η Ελλάδα είναι μια από τις πιο προηγμένες χώρες και κάνει μια πορεία. Σε ορισμένους στόχους πάει αρκετά καλά, σε άλλους όχι τόσο. Θα ήμουν άδικος αν δεν έλεγα ότι η προσπάθεια που έγινε από την προηγούμενη κυβέρνηση, για τη δημιουργία της εθελοντικής αναθεώρησης των στόχων, ήταν μια καλή προσπάθεια. Εκείνο που απαιτείται αυτή τη στιγμή, είναι το να γίνει σε μια ετήσια βάση και να μπορέσει να ενταχθεί στα θέματα των νομοσχεδίων, όπως γίνεται και σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης. Νομίζω ότι η απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, να εντάξει την παρακολούθηση των στόχων στο ευρωπαϊκό εξάμηνο είναι χαρακτηριστικό για το πως οι στόχοι αποτελούν στην ουσία, ένα εργαλείο πολιτικής για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή.
Εκείνο χρειάζεται περισσότερη δομή, είναι κρίσιμο το συνέδριο κορυφής που θα γίνει το Σεπτέμβριο στη Νέα Υόρκη, γιατί βρισκόμαστε στα μέσα της 15ετούς αυτής προσπάθειας για να επιταχύνουμε τα πράγματα. Προφανώς η πανδημία και ο πόλεμος, έχουν οδηγήσει σε μια παγκόσμια οπισθοχώρηση, σε λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες από τη δική μας. Και στη δική μας έχουμε οπισθοχώρηση σε διάφορους τομείς, ιδίως στον στόχο 16 που έχει να κάνει με τους ισχυρούς θεσμούς και τα θέματα που έχουν να κάνουν με το κράτος δικαίου. Όμως θα δούμε πως θα πάει από Σεπτέμβρη.
Όταν βρεθήκατε στην Κοζάνη για το πρόγραμμα Regions 2030, την επόμενη ημέρα ο πρώην Δήμαρχος της Κοζάνης Λευτέρης Ιωαννίδης άσκησε κριτική στην Περιφέρεια και στον Δήμο Κοζάνης γιατί δεν έκαναν αναφορά ούτε και πίεσαν να συμπεριλάβουν τους 17 Στόχους στη Δίκαιη Μετάβαση. Πως βλέπετε αυτή την προσέγγιση;
Τη βλέπω ως απολύτως θεμιτή και θα πρέπει να προσέξουμε κάτι το οποίο συμβαίνει πάρα πολύ συχνά και στις επιχειρήσεις και στην πολιτική, το να χρησιμοποιούμε αυτούς τους όρους «βιώσιμη και πράσινη ανάπτυξη, στα λόγια και όχι στα έργα». Αυτό δεν είναι μια άσκηση επί χάρτου, είναι επιτακτική η ανάγκη να υποχωρήσουμε σε πολιτικές προστασίες των πολιτών, της υγείας τους και της περιουσίας τους και να εντάξουμε σοβαρά όλη αυτή τη διαδικασία στο νομοθετικό και διοικητικό έργο που επιτελεί η περιφέρεια. Η αλήθεια είναι πως αυτή τη στιγμή δεν είχε κάποιους δείκτες, για αυτό είναι και σημαντικό το πιλοτικό έργο, για να μπορέσει να έχει και η περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας αλλά και όλες οι περιφέρειες της Ευρώπης, αξιόπιστους δείκτες μέτρησης σε περιφερειακό επίπεδο.
Η προσπάθεια που γίνεται εδώ και με ένα καινούριο έργο που έρχεται είναι να αποτελέσουμε ένα on/off κριτήριο για το ταμείο συνοχής, όμως θα πρέπει να αποφύγουμε πάρα πολύ το «πράσινο στα λόγια και μαύρο στα έργα». Αυτό είναι κάτι που βλέπουμε και σήμερα στο Κοινοβούλιο, με την τακτική της Ν.Δ. να καταψηφίσει τον νόμο για την αποκατάσταση της φύσης, υπακούοντας στην πραγματικά παράλογη και παράξενη απόφαση του ηγέτη της ενώ η ίδια κυβέρνηση έχει εντάξει πολλούς από αυτούς τους στόχους ακόμα και μεγαλύτερους στο πολυνομοσχέδιο «σκούπα», όπου ψήφισε πριν τις εκλογές. Δε γίνεται α λα καρτ, πράσινοι στα λόγια και μαύροι στην πράξη.
Ειδικά για τη Δίκαιη Μετάβαση, νομίζω πως είναι κοινή διαπίστωση όλων η «Αχίλλειος Πτέρνα» που κινδυνεύει να καταστήσει τη μετάβαση απολύτως μη δίκαια, είναι η σταθερή, παντελής και προμελετημένη έλλειψη διαβούλευσης με τον τοπικό πληθυσμό, τους τοπικούς φορείς και όλους τους πολίτες της Δυτικής Μακεδονίας. Είναι προφανές πως αν δε θέλουμε να μείνει κανένας πίσω, θα πρέπει να είναι όλοι μαζί στο τραπέζι του σχεδιασμού και όχι να περιμένουμε με τρόπο αποικιοκρατικό τρόπο ότι θα έρθουν ιθαγενείς και θα ακολουθήσουν τα σχέδια τα οποία καταρτίζονται μακριά από εμάς και χωρίς εμάς.
Σήμερα που συζητάμε είναι Τρίτη 11 Ιουλίου 2023 και στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου συζητείται το νομοσχέδιο για την αποκατάσταση της φύσης. Ένα από τα βασικά επιχειρήματα που τίθενται εν αμφιβόλω είναι το ότι δημιουργεί ανισότητες και ότι θίγονται τα συμφέροντα π.χ. των αγροτών. Ισχύει κάτι τέτοιο;
Δεν καταλαβαίνω ποιος σας τα έχει πει αυτά. Το νομοσχέδιο γίνεται προς όφελος των αγροτών και όποιος νομίζει ότι μπορεί να καλλιεργήσει σε μια νεκρή γη, σίγουρα δεν είναι αγρότης. Όποιος νομίζει ότι μπορεί να καλλιεργήσει σε μια Ευρώπη, της οποίας τα οικοσυστήματα είναι κατά 80% κατεστραμμένα, σίγουρα δεν είναι αγρότης. Αυτό που αναφέρετε είναι οι ψευδείς ειδήσεις και τα άλλα παραμύθια που διαδίδει το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, μαζί με αυτό το φρικαλέο, τερατώδες έκτρωμα του λόμπι από το 1958, το μεγαλύτερο λόμπι της Ευρωπαϊκής Ένωσης που δε νομίζω ότι εκπροσωπεί κάποιους αγρότες. Άλλωστε και στη χώρα μας, δεν υπάρχει συλλογική εκπροσώπηση αγροτών μετά τη διάλυση των συνεταιρισμών, οι οποίοι θα πρέπει να αναγεννηθούν.
Ακούστε το podcast
Σωκράτης Μουτίδης – www.xronos-kozanis.gr
