Την Κυριακή 3 Μαρτίου ο εορτασμός της επετείου στο μνημείο
Τη νικηφόρα πρώτη μάχη των Ελλήνων ανταρτών κατά της ιταλικής φάλαγγας τον Μάρτιο του 1943 στον Φαρδύκαμπο έξω από την Σιάτιστα γιορτάζει με αφορμή την επέτειο των 81 ετών από τότε ο Δήμος Βοΐου και η Τοπική Κοινότητα Σιάτιστας. Ο εορτασμός θα γίνει την Κυριακή 3 Μαρτίου στις 11 το πρωί στο μνημείο που έχει στηθεί στο σημείο και βρίσκεται λίγο μετά την Μπάρα Σιάτιστας (από Κοζάνη προς Καστοριά) επί της παλαιάς εθνικής οδού.
Ιστορικό (Wikipedia)
Τον Ιανουάριο του 1943 δυνάμεις του ΕΛΑΣ εισέβαλαν στον σταθμό Χωροφυλακής της Σιάτιστας, καταλύοντας την κατοχική εξουσία στη συγκεκριμένη πόλη. Αρκετοί χωροφύλακες προσχώρησαν τότε στον ΕΛΑΣ. Μια σύγκρουση ενός ιταλικού λόχου με δυνάμεις του ΕΛΑΣ τον Φεβρουάριο στα Γρεβενά ήταν το πρελούδιο των συγκρούσεων που θ’ ακολουθήσουν.
Τον Μάρτιο το ΕΑΜ Σιάτιστας πληροφορείται πως μεγάλη φάλαγγα του Ιταλικού στρατού με πολεμοφόδια και τρόφιμα θα κινούνταν από την Κοζάνη με κατεύθυνση τη Σιάτιστα και τα Γρεβενά. Ο ΕΛΑΣ, υπό τον Αλέκο Ρόσιο, τότε προχώρησε σε μαζική κινητοποίηση των κατοίκων της Σιάτιστας, για την αντιμετώπιση των δυνάμεων των κατακτητών. Το κάλεσμά του βρήκε θετική ανταπόκριση στον ντόπιο πληθυσμό.
Στις 4 Μαρτίου, δυνάμεις του ΕΛΑΣ, αποτελούμενες από 200-250 αντάρτες, συνέτριψαν μια ιταλική φάλαγγα 180 ανδρών, από τους οποίους 15 σκοτώθηκαν και οι υπόλοιποι παραδόθηκαν. Μεγάλες ποσότητες τροφίμων και όπλων έπεσαν στα χέρια των ανταρτών, οι οποίοι είχαν μόνο 3 τραυματίες σ’ εκείνην τη φάση.
Ο Ιταλός διοικητής της Φρουράς Γρεβενών, Περόνε Πασκονέλι, έστειλε έναν λόχο προς ενίσχυση των μαχόμενων τμημάτων. Εντούτοις, ο λόχος αυτός καθηλώθηκε από δυνάμεις του ΕΛΑΣ στη γέφυρα του Αλιάκμονα. Μετά και από αυτό το πλήγμα, ο Πασκονέλι κινητοποίησε ολόκληρο το τάγμα, προκειμένου να συντρίψει τις αντάρτικες δυνάμεις και ν’ ανακαταλάβει τη Σιάτιστα.
Στο μεταξύ, ο ΕΛΑΣ είχε κινητοποιήσει όλα τα αντάρτικα τμήματά του στις γύρω περιοχές (Τσοτύλι, Βογατσικό κ.λπ.), συγκεντρώνοντας 600 άνδρες. Το πρωινό της 5ης Μαρτίου, 600 Ιταλοί στρατιώτες πέρασαν τη γέφυρα του Αλιάκμονα και το μεσημέρι επιτέθηκαν στις θέσεις των ανταρτών στα υψώματα της Σιάτιστας. Αρχικά, οι αντάρτες απώθησαν τους Ιταλούς, αλλά με την αντεπίθεσή τους οι Ιταλοί κέρδισαν έδαφος, μπαίνοντας στις πρώτες κατοικίες της Κάτω Σιάτιστας, αντιμετωπίζοντας, όμως, τη σκληρή ένοπλη άμυνα των Σιατιστινών. Για ν’ ανακόψει την ιταλική αντεπίθεση, ο ΕΛΑΣ έπληξε τους Ιταλούς από τα δυτικά, ενώ ένα άλλο τμήμα του ΕΛΑΣ, υπό τον έφεδρο Ανθυπολοχαγό Μήτσο Ζυγούρα (Καπετάν Παλαιολόγο), κολυμπώντας τον Αλιάκμονα, έφτασε να παρενοχλεί τον Σταθμό Διοίκησης των Ιταλών. Έπειτα, ο ΕΛΑΣ Γρεβενών, υπό τον Βασίλη Γκανάτσιο (Καπετάν Χείμαρρο), πραγματοποίησε νότια πλευρική επίθεση στους Ιταλούς, αναγκάζοντας τους τρεις λόχους τους να συμπτυχθούν. Οι αντάρτες το βράδυ έφτασαν κοντά στη σκηνή του Ιταλού διοικητή, αλλά αναγκάστηκαν να σταματήσουν, εξ αιτίας της νύχτας.
Την επόμενη μέρα, το ΕΑΜ Σιάτιστας κάλεσε τον απόστρατο Ταγματάρχη και στέλεχος της ΕΚΑ Ιωάννη Κοντονάση να διευθύνει τις αντάρτικες δυνάμεις. Με τις δυνάμεις του ΕΛΑΣ ενώθηκαν και ένοπλοι της ΕΚΑ. Ο Κοντονάσης διέταξε την περικύκλωση και την εξόντωση των Ιταλών, αλλά τεχνικές δυσκολίες οδήγησαν στην απόκρουση της πρώτης επίθεσης. Μια νέα επίθεση των ανταρτών, κατά τις απογευματινές ώρες, απέτυχε. Τα αεροπλάνα καθιστούσαν δύσκολη τη δράση των ανταρτών, που, όμως, μπόρεσαν να κλέψουν πλήθος εφοδίων, που προορίζονταν για τους ιταλικούς λόχους, από τις ρίψεις των αεροπλάνων.
Η πίεση των ανταρτών και η πείνα και η κούραση, που γονάτιζε συνεχώς τους Ιταλούς, οδήγησε τον Πασκονέλι στην παράδοση. Η 7η Μάρτη σηματοδότησε την άνευ όρων παράδοση των Ιταλών στους Έλληνες αντάρτες.
