Το 1964, ο Ουμπέρτο Έκο κυκλοφορεί ένα βιβλίο που θα σηκώσει θύελλα συζητήσεων, το «Κήνσορες και Θεράποντες», στο οποίο επιχειρεί να ερμηνεύσει και να αναλύσει το φαινόμενο της μαζικής κουλτούρας.
Στον πυρήνα του έργου βρίσκεται η αντιπαράθεση δύο στάσεων. Από τη μία, οι κήνσορες, διανοούμενοι που βλέπουν τα μέσα μαζικής ενημέρωσης ως απειλή για τον πολιτισμό, θεωρώντας ότι αποβλακώνουν τις μάζες και υποβαθμίζουν την αισθητική. Από την άλλη, οι θεράποντες που αντιμετωπίζουν τη μαζική κουλτούρα ως αναπόφευκτο προϊόν της σύγχρονης κοινωνίας.
Ο Έκο αποφεύγει να ταχθεί με το «σωστό» και καλεί σε κριτική παρατήρηση και μελέτη. Η μαζική κουλτούρα, γράφει, δεν είναι μια “αρρώστια” του πολιτισμού, αλλά ο καθρέφτης του.
Περισσότερο από μισό αιώνα μετά, οι θέσεις του Έκο δεν χάνουν σε τίποτα την ικμάδα τους. Η αλήθεια βρίσκεται πάντα κάπου στη μέση. Τα μέσα δεν είναι ούτε σωτήρες, ούτε δαίμονες. Οι καλλιτέχνες δεν είναι ούτε άγγελοι, ούτε και διάβολοι.
Όλοι εμείς καλούμαστε να σταθούμε κριτικά, να μην απορρίπτουμε, αλλά ούτε και να υποτασσόμαστε στη μαζική κουλτούρα και στο κάθε νέο trend, αλλά να την αναλύουμε. Η κουλτούρα των μαζών δεν είναι χαμηλή” ή “δεύτερη”. Είναι αντανάκλαση της κοινωνίας που τη γεννά.
