Ο πολιτισμός δεν είναι στατικός. Είναι οργανισμός ζωντανός: τα φαγητά που μαγειρεύουμε, τα τραγούδια που τραγουδάμε, οι γιορτές που αναβιώνουμε, οι λέξεις που επιλέγουμε. Όλα αυτά, για γενιές, περνούσαν από στόμα σε στόμα, ως πολύτιμη προφορική κληρονομιά.
Σήμερα, όμως, βρισκόμαστε σε ένα μεταίχμιο. Η ψηφιακή εποχή έχει μεταμορφώσει τον τρόπο που καταγράφουμε, ανακαλύπτουμε και διαδίδουμε πολιτισμό. Μέσα από βίντεο, podcasts, ψηφιακές βιβλιοθήκες – ακόμα και μέσα από TikTok και Instagram reels – η παράδοση αποκτά νέα δυναμική. Ένας νησιώτικος χορός ή το τραγούδι της Κλαυδίας στη Eurovision που αντλεί έμπνευση από την ιστορία του ποντιακού ελληνισμού μπορεί να γίνει viral.
Αυτός ο μετασχηματισμός έχει δύο όψεις. Από τη μία, προσφέρει πρόσβαση, συμμετοχή, διάσωση. Μπορούμε να διατηρήσουμε διαλέκτους, ήχους, τελετουργίες που κινδύνευαν να χαθούν. Από την άλλη, ελλοχεύει ο κίνδυνος της αποσπασματικότητας. Η παράδοση δεν είναι trending content. Είναι βίωμα, είναι κοινότητα, είναι πλαίσιο.
Οπότε η ευθύνη μας είναι τεράστια, καθώς καλούμαστε να γεφυρώσουμε το χάσμα. Να αξιοποιήσουμε τα νέα μέσα χωρίς να χάσουμε την αυθεντικότητα. Γιατί τελικά δεν καλούμαστε να διαλέξουμε μεταξύ παλιού και νέου. Καλούμαστε να τα ενώσουμε. Να συνεχίσουμε να αφηγούμαστε, αλλά με νέα μέσα. Να κρατήσουμε τον πυρήνα, αλλά να του δώσουμε νέες μορφές.
