Τον τελευταίο καιρό πληθαίνουν οι φωνές που προειδοποιούν για τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν οι δημοκρατίες. Οι απειλές αυτές, ωστόσο, δεν μοιάζουν πια με εκείνες του παρελθόντος. Στο βιβλίο τους How Democracies Die, οι καθηγητές του Χάρβαρντ Στίβεν Λεβίτσκι και Ντάνιελ Ζίμπλατ επισημαίνουν ότι σήμερα οι δημοκρατίες δεν καταρρέουν από πραξικοπήματα ή στρατιωτικές επιβολές, αλλά περισσότερο κινδυνεύουν από εκλεγμένους ηγέτες. Και πράγματι, έχουν δίκιο. Οι σύγχρονοι αυταρχισμοί δεν φορούν στολές και μπότες, αλλά κοστούμια και κρύβονται πίσω από τη νομιμότητα της κάλπης.
Ωστόσο, οι δημοκρατίες δεν απειλούνται μόνο από τους ηγέτες τους. Απειλούνται- ίσως ακόμη περισσότερο-από τους ίδιους τους πολίτες τους. Από εκείνους που παραιτούνται από την υποχρέωση της ενημέρωσης, που δεν διαβάζουν, που δεν καλλιεργούν κριτική σκέψη, που αρκούνται στο εύπεπτο και το επιφανειακό. Μια δημοκρατία χωρίς ενεργούς, σκεπτόμενους πολίτες, δεν χρειάζεται εχθρούς. Απλά αυτοκαταστρέφεται.
Η απειλή, λοιπόν, για τη δημοκρατία δεν προέρχεται από τα απολειφάδια της μοναρχίας, κάποιους γραφικούς νοσταλγούς του παρελθόντος ή πραξικοπηματίες, αλλά από την αδυναμία, τόσο των πολιτικών δυνάμεων όσο και των πολιτών, να εστιάσουν στο ουσιώδες, στο πραγματικό διακύβευμα που δεν είναι άλλο παρά το πώς θα ενισχυθεί ο πολιτικός πολιτισμός, η παιδεία και η συμμετοχή.
