Ψηφίστηκε ο μηχανισμός «Restore»
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έκανε ένα σημαντικό βήμα για την ενίσχυση των περιοχών που επλήγησαν από φυσικές καταστροφές, εγκρίνοντας δύο νέες νομοθετικές πράξεις που επιτρέπουν την ταχύτερη και πιο ευέλικτη αξιοποίηση των ευρωπαϊκών κονδυλίων. Με τις αλλαγές αυτές, στόχος είναι να στηριχθούν άμεσα οι κοινότητες που δοκιμάστηκαν σκληρά από πλημμύρες, πυρκαγιές και άλλες καταστροφές κατά το 2024 και 2025, προσφέροντας τόσο οικονομική όσο και κοινωνική αρωγή.
Η νέα εποχή του «RESTORE» και η περιφερειακή ανάκαμψη
Η πρόταση «RESTORE» αποτελεί το επίκεντρο της νέας νομοθεσίας. Πρόκειται για έναν μηχανισμό που επιτρέπει στις χώρες της ΕΕ να χρησιμοποιούν πιο εύκολα τα κεφάλαια από τα ευρωπαϊκά ταμεία περιφερειακής ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και τα ταμεία συνοχής για την ανοικοδόμηση των περιοχών που επλήγησαν. Σύμφωνα με το νέο πλαίσιο, η χρηματοδότηση από την ΕΕ μπορεί να καλύπτει έως και το 95% του συνολικού κόστους των έργων αποκατάστασης. Επιπλέον, προβλέπεται η δυνατότητα για άμεση παροχή ρευστότητας μέσω πρόσθετης προχρηματοδότησης ύψους έως 25%.
Ο Andrzej Buła, συνεισηγητής για τον κανονισμό «RESTORE» από το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, τόνισε τη σημασία της νομοθεσίας για τις τοπικές αρχές που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της αντιμετώπισης των καταστροφών. «Η νομοθεσία αυτή δείχνει ότι η ΕΕ μπορεί να κινηθεί γρήγορα και ευέλικτα, παρέχοντας πραγματική βοήθεια στους πολίτες της», δήλωσε χαρακτηριστικά.
Στήριξη για τη γεωργία και τη δασοκομία
Οι αγρότες και οι δασοκαλλιεργητές που υπέστησαν ζημιές τουλάχιστον 30% του παραγωγικού τους δυναμικού θα επωφεληθούν από τη νέα νομοθεσία. Οι χώρες της ΕΕ μπορούν να αξιοποιήσουν αδιάθετα κονδύλια από τα προγράμματα αγροτικής ανάπτυξης για να προσφέρουν εφάπαξ αποζημιώσεις που θα καλύπτονται πλήρως από την ΕΕ. Οι πληρωμές αυτές αναμένεται να ολοκληρωθούν έως το τέλος του 2025, παρέχοντας μια πολυπόθητη οικονομική ανάσα στους πληγέντες.
Η Veronika Vrecionová από τους Συντηρητικούς της Τσεχίας υπογράμμισε ότι η βοήθεια αυτή είναι απολύτως απαραίτητη τόσο για τα κράτη μέλη όσο και για τους πολίτες τους. «Η σημερινή απόφαση θα βοηθήσει πολλά κράτη μέλη να αποδεσμεύσουν ταχύτερα τα μη δαπανηθέντα κεφάλαια για όσους τα χρειάζονται επειγόντως», επεσήμανε.
Κοινωνική αρωγή και υγειονομική περίθαλψη
Πέρα από την οικονομική στήριξη, η νέα νομοθεσία διευρύνει τη χρήση των κονδυλίων του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου+ για την κάλυψη άμεσων κοινωνικών αναγκών. Αυτό περιλαμβάνει τη χρηματοδότηση βραχυπρόθεσμων προγραμμάτων εργασίας, την υποστήριξη της πρόσβασης στην υγειονομική περίθαλψη και την κάλυψη βασικών αναγκών των πολιτών που έχουν πληγεί από καταστροφές.
Αξιοσημείωτη είναι η τοποθέτηση του Younous Omarjee από την Αριστερά της Γαλλίας, ο οποίος επεσήμανε την ανάγκη προσαρμογής των περιφερειακών πολιτικών της ΕΕ στις νέες πραγματικότητες της κλιματικής αλλαγής. «Πρέπει να προσαρμόσουμε την αντιμετώπιση των καταστροφών και την περιφερειακή πολιτική μας. Η αποκατάσταση θα μας επιτρέψει να ανταποκριθούμε γρήγορα και αποτελεσματικά σε μελλοντικές καταστροφές», υπογράμμισε.
Οικονομικές προβλέψεις και χρηματοδοτική κάλυψη
Το 2025 αναμένεται να κινητοποιηθούν περίπου 3 δισ. ευρώ για την αποκατάσταση των ζημιών από φυσικές καταστροφές, με εμπροσθοβαρείς πληρωμές για την περίοδο 2025-2027. Οι αλλαγές αυτές έρχονται ως απάντηση στις σοβαρές καταστροφές που έπληξαν την Κεντρική, Ανατολική και Νότια Ευρώπη τον Σεπτέμβριο του 2024, επιβεβαιώνοντας την ανάγκη για ταχεία και αποτελεσματική δράση.
Η πρόταση «RESTORE» εγκρίθηκε με συντριπτική πλειοψηφία, λαμβάνοντας 638 ψήφους υπέρ, ενώ η πρόταση για το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης έλαβε 644 ψήφους υπέρ. Τα επόμενα βήματα περιλαμβάνουν την επίσημη έγκριση από το Συμβούλιο και τη δημοσίευση των κανονισμών στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ.
Προκλήσεις και προοπτικές
Αν και η νομοθεσία αυτή αποτελεί ένα θετικό βήμα, οι προκλήσεις που παραμένουν είναι σημαντικές. Η ανάγκη για ταχεία εφαρμογή των μέτρων και η διασφάλιση ότι τα κονδύλια θα φτάσουν άμεσα στους δικαιούχους είναι δύο από τα βασικότερα ζητήματα που θα πρέπει να αντιμετωπιστούν. Επιπλέον, η συνεχής αύξηση της συχνότητας και της έντασης των φυσικών καταστροφών λόγω της κλιματικής αλλαγής αναδεικνύει την ανάγκη για έναν πιο μακροπρόθεσμο σχεδιασμό και επενδύσεις στην πρόληψη.
Σε κάθε περίπτωση, η αποφασιστικότητα της ΕΕ να στηρίξει τις πληγείσες περιοχές και να ενισχύσει την ανθεκτικότητά τους απέναντι σε μελλοντικές καταστροφές δείχνει μια σαφή δέσμευση για την προστασία των Ευρωπαίων πολιτών και των κοινοτήτων τους. Η επόμενη ημέρα θα δείξει αν τα μέτρα αυτά είναι αρκετά για να καλύψουν τις ανάγκες των πληγέντων και να θέσουν τις βάσεις για μια πιο ανθεκτική Ευρώπη.
Σωκράτης Μουτίδης – www.xronos-kozanis.gr
