Ανατομία της κρίσης. Του “Μακρυγιάννη”

Τον περασμένο μήνα έγινε γνωστή η παραίτηση αναπληρωτού καθηγητού, ο οποίος υπηρετούσε σε επαγγελματικό Λύκειο κάποιου νησιού της χώρας. Το κείμενο της παραίτησης χωρίς στοιχεία προσώπου και τόπου διαδόθηκε μέσω του διαδικτύου και έφθασε και στον γράφοντα. Παραθέτω σημαντικό αποσπάσματα απ’ αυτό.
«Σχετικά με το συγκεκριμένο ΕΠΑΛ η κατάσταση είναι γνωστή σε όλο το εκπαιδευτικό προσωπικό, τη δευτεροβάθμια διεύθυνση και τη τοπική κοινωνία, κρίνω όμως πως μάλλον δεν έχει αξιολογηθεί σωστά η σοβαρότητα της, ενδεχομένως λόγω της χρόνια επικρατούσης κατάστασης στα ΕΠΑΛ και τα σχολεία της χώρας γενικότερα.
Από τη πρώτη στιγμή δε χρειάζεται ιδιαίτερη παρατηρητικότητα ή εμπειρία για να καταλάβει κάποιος πως η κυριαρχία των μαθητών είναι απόλυτη και αρνητική. Είναι φανερό από τη περικυκλωμένη με επιδεικτικά καπνίζοντες μαθητές αίθουσα καθηγητών. Το κάπνισμα είναι ελεύθερο σε όλο το προαύλιο χώρο ενώ κάποιοι καπνίζουν και μέσα στις τάξεις. Μαθητές περιφέρονται παντού όλες τις ώρες και μπαινοβγαίνουν στο σχολείο μιας και η πόρτα δε κλείνει ποτέ. Την ώρα του μαθήματος μπορεί να ακουστούν έντονες συντονισμένες κραυγές και να γίνει κάποιο φιλικό «ντου» από μερίδα μαθητών σε κάποιο άλλο τμήμα. Ο τρόπος επικοινωνίας τόσο μεταξύ των μαθητών αλλά και όσο και απέναντι στους καθηγητές μπορεί στη καλύτερη περίπτωση να αξιολογηθεί ως «αγενής». Τα κινητά είναι σε διαρκή λειτουργία μέσα – έξω από τις τάξεις, τραβώντας βίντεο και τροφοδοτώντας το τικ – τοκ με «κατορθώματα» από την εξουσία που έχουν επιβάλει οι πλέον παραβατικοί, στο σχολικό χώρο, παράδειγμα για άλλους μαθητές άλλων σχολείων.
Ούτε λίγο ούτε πολύ θυμίζει περισσότερο σχολική δομή υπό μόνιμη μαθητική κατάληψη. Ακόμα όμως κι αν δεν τα προσέξεις όλα αυτά, οι ίδιοι οι μαθητές σου ξεκαθαρίζουν από την αρχή ποιος κάνει κουμάντο εκεί μέσα και ποιά είναι τα δικά σου καθήκοντα και υποχρεώσεις αν θέλεις να επιβιώσεις στο βασίλειο τους. Ως καινούριος λοιπόν, έπρεπε να μου «σπάσει ο τσαμπουκάς εξ αρχής» και να καταλάβω που βρίσκομαι. Έτσι κατά τη πρώτη εμφάνιση μου στο μοναδικό τμήμα Ά τάξης αντιμετώπισα μια συνεννοημένα εξωφρενική κατάσταση. Μαθήτριες, εκ περιτροπής έρχονταν και κάθονταν στην έδρα, βάζαν τα πόδια τους πάνω στα θρανία, όλοι άλλαζαν θέσεις, η πόρτα ανοιγόκλεινε συνεχώς και κοπανιόταν με δύναμη, κόσμος μπαινόβγαινε, φωνές ουρλιαχτά και κινητά.
Μετά από κάποια ώρα αποτυχημένων προσπαθειών, δια της επίκλησης στο φιλότιμο, να θυμίσει το περιβάλλον λίγο σχολική τάξη, άρχισα να δίνω ωριαίες αποβολές, συνολικά σε 5 άτομα, κυρίως γιατί επέμεναν να έχουν τα κινητά τους ανοιχτά μέσα στο μάθημα παρά τις συνεχείς παρακλήσεις μου. Μία εκ των μαθητριών που απέβαλα κάθισε έξω από την πόρτα και την ανοιγόκλεινε κοπανώντας τη με δύναμη. Της είπα να σταματήσει να το κάνει γιατί θα τη πάω στο Λυκειάρχη να πάρει ημερήσια αποβολή. Δε σταμάτησε. Οι άλλοι που έβγαλα έξω ήρθαν από το παράθυρο και στέκονταν με τα κινητά σα να βιντεοσκοπούν αν και μου υποσχέθηκαν πως δε το κάνουν… Μάθημα δε κατάφερα να κάνω και στο τέλος πήγα στο λυκειάρχη που έδωσε τελικά αποβολή στη μαθήτρια γιατί εκτός των άλλων όση ώρα της μιλούσε αυτή «έσκαγε τσιχλόφουσκες στα μούτρα του» ενώ προηγουμένως γίναμε μάρτυρες του τρόπου με τον οποίο μίλησε η μαθήτρια αυτή στον πατέρα της».
Συμβάντα κατά τη δεύτερη ημέρα εργασίας του καθηγητού στο Λύκειο.
«Η κατάσταση κορυφώθηκε στο διάλειμμα όταν ενώ καθόμουν στο γραφείο των καθηγητών ήρθε απειλητικός εξωσχολικός «νταής» και προσπάθησε να με εκφοβίσει. Φώναζε «ποιος είναι αυτός ο μάγκας που βγάζει έξω επειδή έχουν κινητά» ή κάτι παρόμοιο. Του είπα «εγώ είμαι». Μου λέει «βγες έξω» και βγήκα. Μου λέει «εσύ έβγαλες έξω τη κοπέλα μου;» και ήρθε και κόλλησε στη κυριολεξία τη μύτη του στη μύτη μου. Ενώ πρόσωπο με πρόσωπο, κοιτιόμασταν στα μάτια, τα παιδιά είχαν βγάλει τα κινητά έτοιμα να βιντεοσκοπήσουν ή να ορμήσουν αν κάτι συνέβαινε και ενώ περίμενα τα χειρότερα, τη κρίσιμη στιγμή, παρενέβη γενναία ο Λυκειάρχης και τον απομάκρυνε με σπρωξιές. Πληροφορήθηκα τότε πως ήταν εξωσχολικός ενήλικος (εγώ νόμιζα ήταν μαθητής) και σεσημασμένος, γνωστός στην αστυνομία και πρώην μαθητής του «σχολείου». Ο νταής απομακρύνθηκε βρίζοντας το Λυκειάρχη και το σχολείο αλλά παρέμεινε στο χώρο του σχολείου όπου να σημειώσω, βρίσκεται καθημερινά».
Θα μπορούσε να θεωρηθεί η διάδοση του κειμένου κακόγουστο αστείο, για να αμαυρωθεί η εκπαίδευση και να σχηματίσουν αλγεινή εντύπωση οι απέχοντες από τα διαδραματοζόμενα στα σχολικά περιβάλλοντα. Το ανώνυμο του συντάκτη του κειμένου και η μη αναφορά στον τόπο, όπου συνέβησαν αυτά ενισχύει την άποψη. Δυστυχώς τα γραφέντα αποτελούν περιγραφή συμβάντων σε συγκεκριμένο τόπο (Αργοστόλι). Γνωστό έγινε και το ονοματεπώνυμο του συντάκτη (δεν μας ενδιαφέρει). Τίθεται όμως το ερώτημα: Αποτελεί το κείμενο κεραυνό εν αιθρία ή μήπως εδώ και δεκαετίες αφέθηκε ο αγρός της εκπαίδευσης χέρσος, ώστε να αναπτυχθούν πάσης φύσεως αγκάθια σ’ αυτόν;
Κατά τη μεταπολίτευση κατασταθήκαμε μάρτυρες κίνησης κατά της παραδοσιακής εκπαίδευσης, η οποία χαρακτηρίστηκε αυταρχική. Η επίθεση στην ελληνική κοινωνία κατά της ορθόδοξης πίστης, με αφορμή τη στάση πολλών εκκλησιαστικών προσώπων κατά την επτάχρονη δικτατορία, και κατά του έθνους, στα πλαίσια του ιδεολογήματος της παγκοσμιοποίησης, δεν ήταν δυνατόν να αφήσουν αλώβητο το σχολείο. Ας θυμηθούμε τα βιβλιαράκια «κόκκινο» και «πράσινο», που κυκλοφορούσαν στις σχολικές αίθουσες, όχι βέβαια με έγκριση της Πολιτείας, αλλά με τη στήριξη κάποιων καθηγητών. Αυτά είχαν αντικαταστήσει τα διακινούμενα, κατά το παρελθόν, χριστιανικά έντυπα με την άδεια του αρμοδίου Υπουργείου για ψηφοθηρικούς λόγους. Σήμερα βέβαια, ακόμη και να δοθεί άδεια, κανένα έντυπο δεν είναι δυνατόν να διακινηθεί μεταξύ των μαθητών λόγω της γενικής αδιαφορίας προς ανάγνωση.
Στα πλαίσια της νέας, της αντιαυταρχικής εκπαίδευσης, είδαμε να ελαχιστοποιείται η απόσταση μεταξύ διδάσκοντος και διδασκομένου, να εξασθενίζει σημαντικά η εκδήλωση σεβασμού, να μετατρέπονται οι εκπαιδευτικές σχολικές εκδρομές σε ευκαιρίες νυχτερινής ασυδοσίας στα αστικά κέντρα και πολλά άλλα. Η Πολιτεία προσέθεσε σ’ αυτά άλλες «ευκαιρίες» για την κατάρρευση της εκπαίδευσης, που ακόμη συγχέεται με την παιδεία. Αλλά η παιδεία στοχεύει στην καλλιέργεια ήθους και φρονήματος και αυτά έχουν φυγαδευθεί από τις σχολικές αίθουσες. Η εκπαίδευση κατέστη γνωσικεντρική, αρχικά, και, τελικά, χρησιμοθηρική. Στόχος η απόκτηση ξερών γνώσεων, οι οποίες εγγυούνταν την επαγγελματική σταδιοδρομία. Άραγε την εγγυώνται ακόμη; Στα πλαίσια του ιδεολογήματος των ίσων δικαιωμάτων καταργήθηκε η αυστηρότητα στη βαθμολογία! Για να μείνει πλέον στάσιμος μαθητής πρέπει να υποβάλει αίτηση. Και ενώ καλπάζει ο λειτουργικός αναλφαβητισμός, έχουν καταργηθεί οι εισαγωγικές στην επόμενη εκπαιδευτική βαθμίδα εξετάσεις. Παράλληλα καταργήθηκαν οι πολύ σημαντικές από πολλές απόψεις σχολές εργοδηγών και ιδρύθηκαν τα τεχνικά Λύκεια, τα οποία δυσφήμισαν εξ αρχής Πολιτεία, εκπαιδευτικοί και γονείς! Σ’ αυτά, διαχύθηκε η φήμη, φοιτούν αδύναμοι αλλά και αντικοινωνικοί μαθητές. Με ποιο όραμα, γνώστες οι ίδιοι, για την άποψη που έχει διαμορφωθεί στην κοινωνία μας, θα αγωνιστούν να ανατρέψουν την διαμορφωμένη εικόνα; Στόχος τους να εξασφαλίσουν τον τίτλο σπουδών! Και μετά; Ας είναι καλά κάποιο ισχυρό πολιτικό πρόσωπο ή το κόμμα! Αλλά με την οικονομική δυσπραγία υπό καθεστώς μνημονίων, αυξανομένου εθνικού χρέους και τρομακτικής σμίκρυνσης του υποταγμένου στα κόμματα δημόσιου τομέα έχουν ελαττωθεί τρομακτικά οι ευκαιρίες. Σε τί να ελπίζουν οι έφηβοι αυτοί, οι οποίοι έχουν γαλουχηθεί με την ατιμωρησία της παραβατικότητας στο σχολικό περιβάλλον; Βέβαια ακόμη η πλειονότητα δεν ρέπει προς την αντικοινωνική συμπεριφορά, υποτάσσεται όμως στη δυναμική μειοψηφία των παραβατικών, προκειμένου να αποφύγει τις οδυνηρές συνέπειες, που καλούνται με έναν ακόμη ξένο όρο, bullying!
Το κακό, κατά τον θαρραλέο καθηγητή, συνεχίστηκε και κατά τις επόμενες ημέρες. Θα επανέλθουμε με παράθεση και άλλων αποσπασμάτων από το κείμενο της παραίτησης.