Άμυνα, Ουκρανία, Γάζα και γεωπολιτική αυτονομία στο επίκεντρο της ομιλίας της Προέδρου της Κομισιόν στο Στρασβούργο
Με σαφές μήνυμα ότι «η Ευρώπη δίνει μάχη» για την ειρήνη, τη δημοκρατία και την ικανότητά της να ορίζει το μέλλον της, η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έθεσε στην φετινή ομιλία για την Κατάσταση της Ένωσης την άμυνα και τη γεωπολιτική ανεξαρτησία στο επίκεντρο. Σε έναν κόσμο «ιμπεριαλιστικών φιλοδοξιών, εργαλειοποίησης των εξαρτήσεων και ανοιχτής εχθρότητας προς την Ευρώπη», η Πρόεδρος μίλησε για «τη στιγμή της ανεξαρτησίας της Ευρώπης» και κάλεσε σε ενότητα κυβερνήσεις, θεσμούς και φιλοευρωπαϊκές δυνάμεις.
Ουκρανία: περισσότερη πίεση στη Ρωσία, περισσότερα εργαλεία στην Ουκρανία
Ο πόλεμος στην Ουκρανία αποτέλεσε τον πρώτο και κεντρικό άξονα. Η Πρόεδρος ανήγγειλε την προετοιμασία της 19ης δέσμης κυρώσεων, με έμφαση στην ταχύτερη απεξάρτηση από ρωσικά ορυκτά καύσιμα, στον «σκιώδη στόλο» και σε τρίτες χώρες που διευκολύνουν την παράκαμψη. Υπογράμμισε ότι η συνολική ευρωπαϊκή στήριξη προσεγγίζει τα 170 δισ. ευρώ και ότι «θα χρειαστούν περισσότερα», επιμένοντας πως «ο πόλεμος είναι της Ρωσίας και η Ρωσία πρέπει να πληρώσει». Προς τούτο πρότεινε επειγόντως ένα νέο χρηματοδοτικό σχήμα: αξιοποίηση των ταμειακών υπολοίπων που απορρέουν από τα ακινητοποιημένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία, ώστε να χορηγηθεί στην Ουκρανία δάνειο αποζημιώσεων, με συλλογική ανάληψη κινδύνου και εξόφληση όταν η Ρωσία καταβάλει αποζημιώσεις.
Παράλληλα παρουσίασε το πρόγραμμα «Ποιοτική Στρατιωτική Υπεροχή» για επενδύσεις στις ικανότητες των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων, με αιχμή τα drones. «Πριν τον πόλεμο η Ουκρανία δεν διέθετε ούτε έναν· σήμερα πάνω από τα δύο τρίτα των ρωσικών απωλειών οφείλονται στους ουκρανικούς drones», είπε, προειδοποιώντας ότι η ρωσική μαζική παραγωγή και η υποστήριξη από ιρανικούς Shahed κλείνουν το προβάδισμα. Η ΕΕ, συνέχισε, θα προκαταβάλει 6 δισ. ευρώ από το δάνειο επιτάχυνσης έκτακτων εσόδων και θα συγκροτήσει συμμαχία με την Ουκρανία για τον τομέα drones, ώστε να μετατραπεί η ουκρανική επινοητικότητα σε βιομηχανική κλίμακα.
Ιδιαίτερη αναφορά έγινε στα εγκλήματα απαγωγών παιδιών. Ανακοίνωσε σύνοδο κορυφής του Διεθνούς Συνασπισμού για την Επιστροφή των Παιδιών της Ουκρανίας, υπογραμμίζοντας πως «κάθε απαχθέν παιδί πρέπει να επιστραφεί».
Ευρωπαϊκή άμυνα: από την «Ετοιμότητα 2030» στο Eastern Flank Watch
Στο εσωτερικό της ΕΕ, η Πρόεδρος περιέγραψε την αρχιτεκτονική μιας αξιόπιστης ευρωπαϊκής αμυντικής στάσης συμπληρωματικής προς το ΝΑΤΟ. Έκανε ειδική μνεία στο σχέδιο «Ετοιμότητα με ορίζοντα το 2030», που μπορεί να κινητοποιήσει έως 800 δισ. ευρώ επενδύσεων, και στο πρόγραμμα SAFE, το οποίο «είναι έτοιμο να χορηγήσει 150 δισ. για κοινές αγορές», με συμμετοχή 19 κρατών. Προανήγγειλε «Ευρωπαϊκό Εξάμηνο για την Άμυνα» με συγκεκριμένους στόχους έως το 2030 και νέο κύκλο κοινών προγραμμάτων.
Για την προστασία των ανατολικών συνόρων, εξήγγειλε το Eastern Flank Watch —παρατηρητήριο που θα συνδυάζει ανεξάρτητα στρατηγικά μέσα, διαστημική επιτήρηση σε πραγματικό χρόνο και ευρωπαϊκή ικανότητα «να αντιδρά σε πραγματικό χρόνο». Στο πλαίσιο αυτό, υιοθετεί την πρόταση των χωρών της Βαλτικής για «τείχος drones» ως αποτρεπτική υποδομή. «Η Ευρώπη θα υπερασπιστεί κάθε τετραγωνικό εκατοστό της επικράτειάς της», τόνισε.
Γάζα: κατάπαυση του πυρός, κυρώσεις σε ακραίους, στήριξη σε Παλαιστινιακή Αρχή
Για τη Γάζα, η Πρόεδρος μίλησε με σκληρή γλώσσα για τον ανθρωπογενή λιμό και κατήγγειλε «συστηματική μετατόπιση» πολιτικών που υπονομεύουν τη λύση των δύο κρατών. Παρουσίασε δέσμη τριών επιπέδων:
- Μονομερή αναστολή της διμερούς στήριξης της Επιτροπής προς το Ισραήλ (χωρίς να επηρεάζεται η συνεργασία με την κοινωνία των πολιτών και το Γιαντ Βασέμ),
- πρόταση στο Συμβούλιο για κυρώσεις σε ακραίους υπουργούς και βίαιους εποίκους καθώς και μερική αναστολή της συμφωνίας σύνδεσης για εμπορικά ζητήματα, και
- συγκρότηση ομάδας δωρητών και ειδικού μέσου για την ανασυγκρότηση της Γάζας.
Επανέλαβε ότι «δεν υπάρχει χώρος για τη Χαμάς» και έθεσε ως άμεσες προτεραιότητες την απελευθέρωση ομήρων, απρόσκοπτη ανθρωπιστική πρόσβαση και κατάπαυση του πυρός.
Ευρωπαϊκός πυροσβεστικός κόμβος στην Κύπρο
Ειδική μνεία έγινε στην κλιματική κρίση. «Αν κάτι είναι σημαντικό για τους Ευρωπαίους, είναι σημαντικό και για την Ευρώπη», τόνισε, αναφερόμενη στις καταστροφικές πυρκαγιές του καλοκαιριού που έκαψαν πάνω από 10 εκατ. στρέμματα. Ανακοίνωσε τη δημιουργία νέου ευρωπαϊκού πυροσβεστικού κόμβου με έδρα την Κύπρο, που θα στηρίζει και γειτονικές χώρες. Απέτισε φόρο τιμής στους 760 Ευρωπαίους διασώστες που κινητοποιήθηκαν φέτος και μοιράστηκε την ιστορία των 20 Ελλήνων δασοκομάντος που έσπευσαν στις Αστουρίες και έσωσαν το χωριό Γενεσότεσο. Τίμησε δημόσια τον επικεφαλής τους, υποπυραγό Νικόλαο Παΐσιο, λέγοντας ότι το θάρρος τους «είναι πηγή έμπνευσης για όλους».
Διεύρυνση και θεσμική λειτουργία
Η γεωπολιτική αυτονομία συνδέθηκε και με τη διεύρυνση. «Μια μεγαλύτερη και ισχυρότερη Ένωση είναι εγγύηση ασφάλειας», είπε, ζητώντας να επιταχυνθεί η αξιοκρατική πορεία Ουκρανίας, Μολδαβίας και Δυτικών Βαλκανίων προς την ενιαία αγορά και τις επενδύσεις. Θεσμικά, ζήτησε ενίσχυση της φιλοευρωπαϊκής πλειοψηφίας, ανανέωση συνεργασίας Επιτροπής–Κοινοβουλίου και μετάβαση σε ειδική πλειοψηφία σε επιλεγμένους τομείς όπως η εξωτερική πολιτική, «για να απελευθερωθούμε από τα δεσμά της ομοφωνίας».
Δημοκρατική ανθεκτικότητα και πληροφοριακός πόλεμος
Στο πεδίο της υβριδικής απειλής, ανακοίνωσε «Ευρωπαϊκή Ασπίδα Δημοκρατίας» και νέο Ευρωπαϊκό Κέντρο για τη Δημοκρατική Ανθεκτικότητα, με αποστολή την παρακολούθηση και αντιμετώπιση χειραγώγησης πληροφορίας και παραπληροφόρησης. Εξήγγειλε ακόμη πρόγραμμα για την ανθεκτικότητα των μέσων ενημέρωσης, επισημαίνοντας τους κινδύνους από τις «ειδησεογραφικές ερήμους». Έθεσε στο τραπέζι, με γνώμονα την παιδική προστασία, ευρωπαϊκή προσέγγιση περιορισμών στη χρήση κοινωνικών δικτύων από ανηλίκους.
Το μήνυμα έκλεισε με επίκληση στην ιστορική μνήμη και με μια φράση-οδηγό: «Για να κερδίσουμε αυτή τη μάχη, η Ευρώπη πρέπει να δράσει ενωμένη, ταχύτερα και αποφασιστικά. Αυτή είναι η στιγμή της ανεξαρτησίας μας»..
Σωκράτης Μουτίδης – www.xronos-kozanis.gr
