Ο Αντιπεριφερειάρχης Υγείας μιλά στον «Χ» για την πρόταση της Περιφέρειας για το νέο μοντέλο υγείας της περιοχής
Για δεκαετίες το σύστημα υγείας της Δυτικής Μακεδονίας πορεύεται με αποσπασματικές παρεμβάσεις, πρόχειρες λύσεις και κινήσεις που συχνά υπαγορεύτηκαν από συντεχνιακές λογικές και πολιτικό κόστος. Οι δομές παρέμειναν ίδιες, χωρίς στρατηγικό σχεδιασμό, με αποτέλεσμα οι πολίτες να αναγκάζονται να αναζητούν υπηρεσίες υγείας εκτός Περιφέρειας.
Η πρόταση της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας για αναδιοργάνωση του συστήματος υγείας επιχειρεί να βάλει τέλος σε αυτόν τον φαύλο κύκλο. Με έμφαση στην πρόληψη, τη γηριατρική φροντίδα και τη λειτουργική αναδιάταξη των νοσοκομείων, φιλοδοξεί να δημιουργήσει ένα σύγχρονο και αποτελεσματικό δίκτυο υγείας που θα υπηρετεί τις πραγματικές ανάγκες της κοινωνίας.
Αλλαγή μοντέλου με έμφαση στην πρόληψη, τη γηριατρική φροντίδα και τη λειτουργική αναδιοργάνωση των νοσοκομείων
Η Δυτική Μακεδονία χρειάζεται ένα νέο, λειτουργικό μοντέλο υγείας, δηλώνει με σαφήνεια ο Αντιπεριφερειάρχης Υγείας Τάσος Φούντογλου, μιλώντας στον «Χ» για την πρόταση της Περιφέρειας που έχει τεθεί σε δημόσια διαβούλευση μέχρι τις 31 Οκτωβρίου. Η πρόταση, η οποία βασίζεται στη μελέτη του καθηγητή Κυριάκου Σουλιώτη, επιχειρεί να απαντήσει σε χρόνιες παθογένειες του συστήματος και να δημιουργήσει ένα δίκτυο υπηρεσιών που θα καλύπτει πραγματικές ανάγκες των πολιτών και όχι να αναπαράγει ένα αναποτελεσματικό και κατακερματισμένο πλαίσιο.
«Οι Δυτικομακεδόνες συνεχίζουν να φεύγουν από την περιοχή για να λάβουν ιατρικές υπηρεσίες. Οι πολίτες δεν ζητούν νέα νοσοκομεία, ζητούν ενίσχυση των υπαρχουσών δομών και καλύτερη οργάνωση», υπογραμμίζει ο κ. Φούντογλου, σημειώνοντας ότι το πρόβλημα δεν είναι απλώς η υποστελέχωση, αλλά η ίδια η αρχιτεκτονική του συστήματος.
«Το μοντέλο δεν δουλεύει»
Σήμερα η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας διαθέτει πέντε νοσοκομεία και δεκατρία Κέντρα Υγείας για πληθυσμό περίπου 250.000 κατοίκων. «Δεν υπάρχει χώρα στον κόσμο που να μπορεί να συντηρεί τόσες δομές με τόσο λίγους γιατρούς», τονίζει. Όπως επισημαίνει, η Ελλάδα δαπανά σχεδόν το 50% των διαθέσιμων πόρων για την υγεία στο νοσοκομειακό σκέλος, όταν ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι γύρω στο 25%.
«Το υπόλοιπο κομμάτι, εκεί όπου βρίσκονται και οι μεγαλύτερες ανάγκες, η πρόληψη και η μακροχρόνια φροντίδα, παραμένει σχεδόν παραμελημένο. Όλοι το ξέρουμε: όταν έχουμε σοβαρό πρόβλημα υγείας, φεύγουμε εκτός Δυτικής Μακεδονίας και αυτό πρέπει να αλλάξει», λέει.
Το πρόβλημα της υποστελέχωσης είναι υπαρκτό, αλλά, σύμφωνα με τον ίδιο, δεν θα λυθεί απλώς με περισσότερες προκηρύξεις. «Αν το σύστημα δεν είναι ελκυστικό, οι γιατροί δεν έρχονται. Δεν αρκεί να υπάρχει ένας μισθός, χρειάζεται ένα σοβαρό περιβάλλον, ισχυρές κλινικές, δυνατότητες εξέλιξης, εκπαίδευσης και συνεργασίας», εξηγεί.
Η γηριατρική φροντίδα στο επίκεντρο
Η Περιφέρεια θέτει σε προτεραιότητα τη μακροχρόνια φροντίδα υγείας. «Όταν ξεκίνησα να σχεδιάζω πρόγραμμα κατ’ οίκον φροντίδας, βρήκα μηδενικούς διαθέσιμους πόρους, γιατί είχαν ήδη δεσμευθεί για άλλες δράσεις», λέει ο Αντιπεριφερειάρχης. Το σχέδιο που προτείνει, περιλαμβάνει:
- δημιουργία σύγχρονων γηριατρικών μονάδων,
- ενίσχυση μονάδων αποκατάστασης,
- ανάπτυξη προγραμμάτων κατ’ οίκον φροντίδας για ασθενείς με χρόνια προβλήματα και
- στήριξη των φροντιστών που σήμερα καλούνται μόνοι τους να σηκώσουν μεγάλο βάρος.
Η Δυτική Μακεδονία, όπως επισημαίνει, είναι η Περιφέρεια με τους ταχύτερους ρυθμούς γήρανσης του πληθυσμού στη χώρα. «Τα οικογενειακά δίκτυα που στήριζαν τους ηλικιωμένους έχουν διαρραγεί. Αν δεν δημιουργηθούν υποστηρικτικές δομές, πολύ σύντομα θα έχουμε ένα τεράστιο κοινωνικό και υγειονομικό πρόβλημα», προειδοποιεί.
Νοσοκομεία «Κόμβου – Ακτίνας»
Ένα από τα πιο κρίσιμα σημεία της πρότασης αφορά το μοντέλο λειτουργίας των νοσοκομείων. Τα νοσοκομεία Κοζάνης και Πτολεμαΐδας θα λειτουργούν ως «Κόμβοι», με ενισχυμένες κλινικές και περισσότερες ειδικότητες, ενώ τα υπόλοιπα νοσοκομεία (Γρεβενά, Καστοριά, Φλώρινα) θα λειτουργούν ως «Ακτίνες», διατηρώντας βασικές υπηρεσίες, εξωτερικά ιατρεία και διασύνδεση με τα κομβικά νοσοκομεία.
«Αυτό δεν σημαίνει ότι κλείνουμε νοσοκομεία», ξεκαθαρίζει. «Απλώς οργανώνουμε το ανθρώπινο δυναμικό και φτιάχνουμε κλινικές που μπορούν να λειτουργήσουν σωστά. Σήμερα έχουμε λίγους γιατρούς κατακερματισμένους σε πολλές δομές, χωρίς επαρκή εξειδίκευση και υποστήριξη».
Ένα παράδειγμα που αναφέρει είναι οι νευρολόγοι, εννέα σε όλη την Περιφέρεια, χωρίς νευρολογική κλινική. «Αν όλοι αυτοί βρεθούν σε μία οργανωμένη κλινική, το έργο αναβαθμίζεται θεαματικά. Έτσι θα θέλει και ο επόμενος γιατρός να έρθει», επισημαίνει.
Πρόληψη, δεδομένα και Πάρκο Καινοτομίας
Στο κέντρο του σχεδιασμού βρίσκεται η πρόληψη και η αξιοποίηση των δεδομένων υγείας. Η πρόταση προβλέπει τη δημιουργία Ψηφιακού Κέντρου Πρόληψης και κινητών μονάδων υγείας που θα παρέχουν υπηρεσίες σε απομακρυσμένες περιοχές, συνδεδεμένες με ένα επιδημιολογικό παρατηρητήριο. «Είμαστε πρώτοι στη χώρα σε θανάτους από καρδιαγγειακά νοσήματα. Δεν αρκεί να το γνωρίζουμε. Πρέπει να δράσουμε στοχευμένα», λέει ο Αντιπεριφερειάρχης.
Στην ίδια λογική εντάσσεται το Πάρκο Καινοτομίας για την Ενιαία Υγεία, που προτείνεται να δημιουργηθεί στην Κοζάνη. Εκεί θα συγκεντρώνονται, θα αναλύονται και θα αξιοποιούνται δεδομένα υγείας, αλλά και περιβαλλοντικά και επιδημιολογικά στοιχεία. Παράλληλα θα λειτουργεί ως χώρος εκπαίδευσης, ενημέρωσης και επιστημονικής συνεργασίας. «Ένα τέτοιο κέντρο μπορεί να φέρει ερευνητές, πανεπιστήμια, φαρμακοβιομηχανίες, να δημιουργήσει θέσεις εργασίας και να γίνει σημείο αναφοράς για όλη τη χώρα», σημειώνει.
Πρωτοβάθμια φροντίδα: η «πρώτη γραμμή»
Η ενίσχυση της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας αποτελεί κεντρικό πυλώνα της πρότασης. Προβλέπεται η πιλοτική λειτουργία 24ωρων Κέντρων Υγείας, ξεκινώντας από την Κοζάνη. «Όταν τα απλά περιστατικά καταλήγουν στα Τμήματα Επειγόντων των νοσοκομείων, το σύστημα μπλοκάρει. Τα Κέντρα Υγείας πρέπει να γίνουν η πρώτη γραμμή για τον πολίτη», τονίζει.
Παράλληλα, προτείνεται η δημιουργία Πανεπιστημιακού Κέντρου Υγείας στη Δυτική Μακεδονία, διασυνδεδεμένου με την Ιατρική Σχολή του ΑΠΘ. «Αν είμαστε σε κοινή υγειονομική περιφέρεια με τη Θεσσαλονίκη, είναι λογικό και δίκαιο να έχουμε και εμείς τέτοια δομή», επισημαίνει.
Χρηματοδότηση και ανθρώπινο δυναμικό
Η υλοποίηση του σχεδίου απαιτεί συνδυασμό χρηματοδοτικών εργαλείων. Μέρος των πόρων θα προέλθει από το ΠΕΠ και το Ταμείο Ανάκαμψης, ενώ έχουν ήδη εξασφαλιστεί περίπου 10 εκατ. ευρώ για εξοπλισμό και επιπλέον χρηματοδότηση για ανακαινίσεις υποδομών.
Ωστόσο, η πιο κρίσιμη παράμετρος είναι η στελέχωση. «Δεν μιλάμε απλώς για περισσότερους γιατρούς, αλλά για καλύτερη οργάνωση και στοχευμένα κίνητρα», εξηγεί. «Ένας νέος γιατρός θα επιλέξει να έρθει μόνο αν ξέρει ότι θα ενταχθεί σε μια ισχυρή ομάδα, με επιστημονικό έργο, προοπτική και σοβαρή κλινική λειτουργία», προσθέτει.
«Μια ρεαλιστική πρόταση για να ακουστεί η φωνή της Περιφέρειας»
Η πρόταση της Περιφέρειας βρίσκεται σε διαβούλευση έως το τέλος Οκτωβρίου. «Εμείς δεν έχουμε εκτελεστική εξουσία. Καταθέτουμε μια ρεαλιστική πρόταση που βασίζεται σε δεδομένα και απαντά σε υπαρκτά προβλήματα. Το Υπουργείο θα αποφασίσει, αλλά η φωνή της Δυτικής Μακεδονίας πρέπει να ακουστεί», υπογραμμίζει.
Ήδη, το ενδιαφέρον από ιατρικούς συλλόγους, φορείς και πολίτες είναι έντονο, με ερωτήσεις, παρατηρήσεις και προτάσεις. «Η δημόσια διαβούλευση είναι ουσιαστικό εργαλείο. Το σχέδιο δεν είναι κλειδωμένο, μπορεί να βελτιωθεί. Όμως το βέβαιο είναι ότι δεν μπορούμε να συνεχίσουμε όπως είμαστε σήμερα», καταλήγει.
Η πρόταση της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας για την αναδιοργάνωση του συστήματος υγείας επιχειρεί να μετατοπίσει το κέντρο βάρους από την παθητική διαχείριση στην ενεργή πρόληψη, από τη διασπορά δυνάμεων στη στοχευμένη ενίσχυση, και από τη θεωρία σε ένα πρακτικό, εφαρμόσιμο σχέδιο για τους πολίτες της περιοχής.
Σωκράτης Μουτίδης – www.xronos-kozanis.gr
